Hiện nay, số lượng sự cố liên quan đến cháy nổ đang gia tăng. Điều này đặt ra vấn đề về phòng cháy và ứng phó, cũng như làm thế nào để tránh những nguy cơ từ cháy nổ. Dưới đây là một bài phân tích về quy định về lối thoát hiểm trong việc phòng cháy và ứng phó với cháy nổ.
1. Lối thoát hiểm được hiểu là như thế nào?
Trước tiên, chúng ta cần xem xét lối thoát hiểm là gì? Để diễn đạt một cách đơn giản, lối thoát hiểm được hiểu như một phương tiện để rời khỏi một tòa nhà trong tình huống xảy ra hỏa hoạn, hoặc một cánh cửa được sử dụng để đưa mọi người ra khỏi tòa nhà trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn.
Quan trọng là bạn cần làm rõ rằng lối thoát hiểm khẩn cấp có thể bao gồm kết hợp giữa lối ra thông thường và lối ra đặc biệt, nhằm tăng tốc quá trình sơ tán, đồng thời cung cấp một tùy chọn thay thế khi lối ra thông thường bị cản trở.
2. Vai trò của lối thoát hiểm trong phòng cháy chữa cháy
Một trong những giải pháp thực hiện hiệu quả và tối ưu nhất trong công tác PCCC là xây dựng một lối thoát hiểm, lối thoát nạn. Lối thoát hiểm, lối thoát nạn có ý nghĩa đặc biệt đối với việc đảm bảo tính mạng của mỗi người dân khi có tình huống cháy nổ xảy ra.
- Lối thoát hiểm được xây dựng với mục đích tạo một lối thoát hiểm cho người dân khi có tình huống cháy nổ xảy ra. Về cơ bản, lối thoát hiểm được thiết kế phù hợp cho con người di chuyển nhanh chóng ra lối đi, hướng cửa, từ đó có được lối thoát nạn cho bản thân.
- Trong trường hợp tòa nhà, chung cư hay công ty,…không có lối thoát hiểm thì khi có cháy nổ xảy ra, mọi người trong khu vực cháy nổ sẽ không tìm được đường ra. Từ đó, họ sẽ bị mắc kẹt ở bên trong đám cháy dẫn đến thiệt hại, gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của con người.
- Cửa thoát hiểm là một trong các loại cửa chuyên dụng, được dùng để thoát hiểm trong những trường hợp có sự cố khẩn cấp xảy ra như là: cháy nổ, khí độc, khói ngạt. Khi ở trạng thái bình thường thò cửa thoát hiểm sẽ luôn trong tình trạng đóng và chỉ được sử dụng trong tình huống có sự cố xảy ra hoặc trong quá trình kiểm tra định kỳ xem các hoạt động phòng chống cháy nổ có vận hành tốt hay không. Cửa thoát hiểm sẽ hướng dẫn con người khi có sự cố nguy hiểm xảy ra, giúp con người tìm được lối thoát hiểm, thoát nạn.
- Cửa thoát hiểm là một sản phẩm có thiết kế đặc biệt, được tạo ra để phục vụ cho mục đích thoát hiểm. Do đó, trong trường hợp xảy ra cháy nổ, người ta được phép sử dụng cửa thoát hiểm để di chuyển một chiều từ hành lang ra cầu thang bộ. Ở các khu chung cư, khi xảy ra cháy nổ, mọi người sẽ tìm đến lối thoát. Trong tình huống này, nếu thang máy quá tải hoặc khu vực cư trú trải qua những sự cố đột ngột như hỏa hoạn hoặc cháy nổ, cửa thoát hiểm sẽ trở thành lựa chọn lối thoát hữu ích nhất, mở ra để đảm bảo an toàn.
Cháy nổ là một trong những rủi ro bất ngờ xảy ra mà chúng ta không thể tránh khỏi nó một cách tuyệt đối. Vậy nên, để phòng tránh và bảo vệ cho chính bản thân và gia đình thì mỗi nhà nên xây dựng cho mình một lối thoát hiểm hoặc lối thoát nạn để sử dụng khi cần thiết.
3. Quy định chung về lối thoát hiểm
3.1. Quy định về lối thoát hiểm, thoát nạn
Lối thoát hiểm là lối đi được xây dựng và sử dụng với mục đích chính trong việc thoát khỏi tòa nhà, căn hộ trong trường hợp có hỏa hoạn xảy ra. Lối thoát hiện thường được thiết kế và sử dụng trong các tòa nhà, chung cư, căn hộ cao tầng,…
Khi thiết kế, xây dựng lối thoát hiểm cần phải tuân thủ theo các nguyên tắc dưới đây:
- Đầu tiên, lối thoát hiểm phải được đặt ở vị trí dễ dàng tiếp cận được.
- Thứ hai, lối thoát hiểm cần phải có một khu vực hoặc một vị trí có thể đưa con người ra ngoài trong các tình huống khẩn cấp xảy ra và lối thoát hiểm phải được đặt ở một nơi cố định.
- Thứ ba, lối thoát hiểm phải được nằm trong tầm kiểm soát của con người, bất cứ lúc nào cần sử dụng (trong trường hợp rủi ro phát sinh xảy ra), con người đều có thể sử dụng để di chuyển theo nó. Hay nói một cách khác, lối thoát hiểm phải được có sự kiểm soát ở bên trong tòa nhà.
- Thứ ba, lối thoát hiểm đều có thể sử dụng trong bất cứ lúc nào có tình huống xấu, do đó lối thoát hiểm cần được quản lý tốt và thường xuyên được kiểm tra, bảo trì.
Theo Mục 3.2.8 và 3.2.8 của Thông tư 02/2021/TT-BXD đã được quy định về lối thoát hiểm, thoát nạn như sau:
- Khi có hai lối ra thoát hiểm trở lên, chúng cần được sắp xếp phân tán và khi tính toán khả năng thoát hiểm của các lối ra, cần giả định rằng đám cháy đã ngăn cản người sử dụng một trong những lối ra đó thoát hiểm. Các lối ra còn lại phải đảm bảo khả năng thoát hiểm an toàn cho tất cả những người có mặt trong không gian đó, trên tầng hoặc trong ngôi nhà đó.
- Khi một không gian, một phần của ngôi nhà hoặc một tầng của nhà yêu cầu có từ 2 lối thoát hiểm trở lên, ít nhất hai trong số các lối ra thoát hiểm đó cần được sắp xếp phân tán và cách nhau ít nhất một khoảng bằng hoặc hơn một nửa chiều dài của đường chéo lớn nhất của khu vực đó. Khoảng cách giữa hai lối thoát hiểm được đo theo đường thẳng nối giữa hai cạnh gần nhất của chúng.
- Nếu nhà của bạn được bảo vệ toàn bộ với hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler, thì các khoảng cách của lối thoát hiểm có thể giảm xuống còn 1/3 chiều dài của đường chéo lớn nhất tại mặt bằng các gian phòng trên.
- Trong trường hợp có hai luồng thang lối thoát hiểm được nối với nhau bằng một hành lang trong thì khoảng cách của hai lối ra của lối thoát hiểm sẽ được đo dọc theo đường di chuyển của hành lang đó.
- Chiều cao thông thường của lối thoát hiểm phải trên 1,9m và chiều rộng của lối thoát hiểm phải lớn hơn 1,2m – từ các gian phòng nhóm F1.1 khi có số lượng người thoát nạn lớn hơn 15 người, từ các phòng và nhà thuộc vào nhóm nguy hiểm cháy nổ theo công năng khác có số lượng người thoát nạn trên 50 người, ngoại trừ nhóm F1.3; và chiều rộng từ 0,8 m – áp dụng trong tất cả các trường hợp còn lại. Chiều rộng của các cửa thoát hiểm đi ra bên ngoài của buồng thang bộ cũng được áp dụng như của các cửa đi từ buồng thang bộ vào sảnh không được thiết kế nhỏ hơn giá trị tính toán hoặc chiều rộng của bản thang được quy định tại mục 3.4.1.
- Trong mọi tình huống, khi xác định kích thước chiều rộng của lối thoát hiểm, cần xem xét cấu trúc hình học của đường thoát hiểm qua cửa hoặc lỗ cửa để đảm bảo không gian đủ rộng để di chuyển các phương tiện cứu hộ chở người nằm trên.
3.2. Những quy định về cửa thoát hiểm
Theo quy định được đề ra tại mục 3.2.10 của Thông tư 02/2021/TT-BXD, cửa thoát hiểm cần phải được xây dựng dựa trên các nguyên tắc dưới đây:
- Các cửa của lối thoát hiểm để thoát nạn và các cửa khác có trên đường thoát nạn cần phải được mở theo chiều của lối thoát từ trong ra ngoài.
- Không quy định về chiều mở của các cánh cửa thoát hiểm đối với: Các gian phòng thuộc nhóm F1.3 và F1.4; Các gian phòng có số lượng người không quá 15 người, ngoại trừ các gian phòng thuộc hạng A hoặc B; Các gian phòng kho có số diện tích không lớn hơn như 200m2 và không có chỗ cho con người làm việc thường xuyên; Các buồng nhà vệ sinh; Các lối ra được dẫn vào các chiều thang của những cầu thang bộ thuộc loại 3.
Theo quy định tại mục 3.2.11 của Thông tư 02/2021/TT-BX, về cửa thoát hiểm phải đảm bảo và tuân thủ các quy định chính dưới đây:
Các cửa của các lối thoát hiểm từng những hành lang các tầng, phòng chờ, không gian chung, sảnh và các buồng thang bộ phải không có chốt khóa để có thể mở được cửa một cách tự do từ bên trong mà không cần đến chìa khóa.
Trong các ngôi nhà chiều cao PCCC sẽ lớn hơn 15m, các cánh cửa được nhắc ở bên trên và ngoại trừ các cánh cửa căn hộ, phải là cửa đặc hoặc là cửa kính cường lực.
- Các cửa phục vụ việc thoát hiểm trong các phòng hoặc hành lang cần được trang bị để chống khói và cưỡng bức, phải là loại cửa đặc biệt được thiết kế với cơ cấu tự đóng và khe cửa phải được đóng kín. Nếu cần mở khi có nguy cơ cháy, các cửa này cũng phải được trang bị cơ cấu tự động để đóng lại.
- Đối với các buồng thang bộ, cửa vào và ra cũng cần có cơ cấu tự đóng và khe cửa phải được kín. Tuy nhiên, cửa trong buồng thang bộ mở trực tiếp ra ngoài không yêu cầu cơ cấu tự đóng và khe cửa không cần phải được kín. Trừ khi có quy định khác, cửa của buồng thang bộ cần đảm bảo tuân thủ loại cửa ngăn cháy cụ thể: loại 1 cho các nhà có bậc chịu lửa I, II; loại 2 cho các nhà có bậc chịu lửa III, IV; và loại 3 cho các nhà có bậc chịu lửa V.
Qua bài viết “Quy định chung về lối thoát hiểm trong phòng cháy chữa cháy” mà Bảo Vệ Ngày & Đêm đã chia sẻ mang sẽ giúp mọi người hiểu hơn về các quy định khi thiết kế hệ thống PCCC, lối thoát hiểm.
